Ten spektakl gościł już u nas w MDK i został bardzo ciepło przyjęty przez publiczność mieszkańców Jaworzna. Powrócił i to jeszcze z podwójnym terminem w sobotę 8/03/2025, w Dzień Kobiet o 16.00 i 19.00. Tematem przewodnim jest proces tworzenia filmu na podstawie dzieła wielkiej skali, jakim niewątpliwie była powieść Henryka Sienkiewicza “Krzyżacy”. To także pretekst, by naświetlić blaski i cienie pracy aktora postawionego na pierwszym planie, a jednak tak ograniczonego w potężnej machinie produkcji. W spektaklu porusza się kwestie związane z wielkimi planami filmowymi, ich organizacją, wyzwaniami i zawiłościami, które towarzyszą takim przedsięwzięciom. Po kastingu próby czytane, nagrania i montaż.
Spektakl bawi się formą i przedstawia silne kontrasty. Scenografia przywodzi na myśl twierdzę w Malborku. Akcja powieści Henryka Sienkiewicza rozgrywa się przecież w okresie walki Polski z Krzyżakami, czyli zakonem niemieckim, który był potężnym zakonem rycerskim w średniowiecznej Europie. Główne wydarzenia toczą się w latach 1409-1410, w czasie przed i po słynnej bitwie pod Grunwaldem (1410), która była decydującym starciem pomiędzy wojskami polsko-litewskimi a Krzyżakami. Imponujące mury pruskie ze scenografii kontrastują z eleganckim biurem bogatego producenta, a wątek historyczny powieści o średniowieczu przeplatają współczesne realia. Główni bohaterowie przedstawiają się nawiązując bezpośredni dialog z publicznością i wprowadzając informacje dotyczące postaci. To z jednej strony pomaga zrozumieć zawarty w przedstawieniu komizm, z drugiej przywodzi na myśl, że choć to kreacja, to może tkwić w niej jednak ziarnko prawdy.
Kulisy powstawania tych wyjątkowych „Krzyżaków” mocno kontrastują z jedną z najbardziej rozpoznawalnych ekranizacji powieści historycznych czyli z wiekową już produkcją w polskim kinie, reżyserowaną przez Aleksandra Forda w 1960 roku. Spektakl pokazuje, jak współcześnie wielkie projekty, pełne wielkich ambicji, mogą wiązać się z konfliktami, nieporozumieniami, dramatami twórczymi, ale także z ogromnym wysiłkiem i determinacją aktorów i ekipy filmowej, by realizować własne cele. Dla zwiększenia zysków wprowadzone zostają: lokowanie produktu – wędlin z firmy producenta, Zbyszko z Bogdańca zamieniony zostaje w Hobbita, a dla efektów specjalnych podejmowane są próby przedstawienia postaci ziejącego ogniem smoka.
Spektakl „Superprodukcja, czyli kręcimy Krzyżaków” spotkał się z mieszanymi opiniami krytyków i widzów. Wiele osób doceniło pomysł na przedstawienie konfliktów, trudności finansowych i organizacyjnych związanych z realizowaniem superprodukcji. Niektórzy krytycy zauważyli jednak, że spektakl może wydawać się zbyt zamknięty na konteksty historyczne czy artystyczne, zamiast w pełni oddać głębię samego dzieła Sienkiewicza. Część widzów mogła też uznać, że żarty i humor, którymi spektakl obfitował, mogą nie w pełni oddawać powagę i monumentalność tematu. Zalety spektaklu to z pewnością pomysłowość, zabawa formą i tematyką oraz humor, który pozwalał na nieco lżejsze spojrzenie na proces twórczy. Z kolei jako minus wymienia się zbyt powierzchowne podejście do kwestii historycznych i nieco zbyt frywolny charakter samego spektaklu.
Generalnie, reakcje zróżnicowane, ale spektakl wywołał spore zainteresowanie, szczególnie wśród osób związanych z branżą filmową, teatrem i kulturą. Jest to projekt, który zyskał uznanie za swoją odwagę i oryginalność.
W trakcie spektaklu o 16.00 piętro niżej na sali gimnastycznej odbywały się rozgrywki siatkarskie i bardzo mocno przebijał się spektakularny doping kibiców, do którego aktorzy radośnie odnieśli się ze sceny, taka forma refleksu i spontanicznej kreacji przedstawienia zawsze szczególnie trafia widzom do serca. Może jeszcze zaprosimy Superprodukcję do Jaworzna, zobaczymy!
Tekst i foto Natalia Władyka
