Szlakiem Mariana Bogacza – „Nie zginęła”

Dumnymi krokami zmierza ku nam 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Główne obchody dopiero za 2 tygodnie, lecz huczna ich zapowiedź już dotarła do Jaworzna za sprawą dwóch pań Ań – Dzierwy i Korczyk. Niezawodny tandem postanowił tym razem przygotować iście wybuchową mieszankę akcji, emocji i przepięknej muzyki. Wszak wzniosłe wydarzenie roznieca i zmienia w żar skrzesaną iskrę ojczyźnianej miłości. Chcemy świętować, cieszyć się chwalebną historią niezłomnego narodu, który 11 listopada 1918r. rozerwał zaborcze kajdany Rosji, Niemiec i Austrii i swoją skrwawioną ręką namalował od 123 lat nieobecne granice państwa na mapach świata. Lecz w uroczystym świętowaniu czai się podstępnie demon przesady i zadęcia. Często towarzyszy mu upiór najgorszy – nuda belferskiego banału. By tych mielizn uniknąć pani Anna Korczyk postanowiła sięgnąć do rodzinnego skarbczyka uczuć najdroższych – historii własnego ojca, Mariana Bogacza, któremu honor i patriotyzm nakazuje opuścić rodzinny dom we wrześniu 1939r. i ruszyć do walki z niemieckim agresorem. Po wrześniowej klęsce wraz z towarzyszami broni udaje się na długą tułaczkę po Europie „by walczyć z wrogiem, gdziekolwiek jest to jeszcze możliwe”. Przebył aż 15 tysięcy kilometrów i wrócił do Jaworzna. Historia niezwykła, wręcz nieprawdopodobna, a przecież dla Polaków, od pokoleń emigrantów, tułaczy po świecie, bijących się na wszystkich frontach o wolność waszą i naszą – niestety tragicznie typowa.
Spektakl zrealizowano z rozmachem – aż 58 osób (!) wystąpiło w inscenizacji XX-wiecznych działań zbrojnych Polaków, którą śmiało nazwać można nazwać wręcz rekonstrukcją. Historia prowadzi nas przez zatrważający początek II wojny światowej – wystraszony tłum słucha radiowego komunikatu prezydenta Warszawy Stefana Starzyńskiego. „A więc – wojna!”.
Ludzie rozbiegają się w popłochu, słychać strzały nad głową i wybuchy tuż obok. Dymy, smugi świateł, krzyki przerażonych dzieci i kobiet, wojskowe komendy agresorów, sprawiają, że widz czuje, że trafił do wojennego piekła. Naocznie widzi, czym wojna jest, jakich tragedii jest sprawczynią. Akcja przenosi się w czasy Powstania Warszawskiego. W walce o stolicę swe pełne perspektyw życia poświęcają najmłodsi mieszkańcy. Do głębi porusza obraz zrozpaczonej matki, której dzieci wybiegły walczyć w imię wspólnej matki – Polski – i już nigdy nie wróciły do rodzinnych domów.
A przecież nie pierwszy to raz. Matka Janka (Ewa Szpak), dwunastolatka, który wyrywa się do powstania, boi się o niego, a przecież sięga po rodzinny album i przywraca pamięć minionych czynów bohatersko walczących przodków. Pradziad walczył w powstaniu listopadowym, dziad zginął w styczniowym a ojciec…
Pojawiają uczestnicy zmagań o odzyskanie wolności ojczystej ziemi podczas I wojny światowej. Józef Piłsudski zbiera swoje legiony. „Marsz pierwszej brygady” doniośle rozbrzmiewa wokół, a żołnierze z każdego końca sali, tak jak niegdyś z różnych zakątków dawnej Polski, biegną ku nowemu dowódcy. Ten, z ideami równości i nadzieją na odzyskanie wolności, prowadzi naród do walki o niepodległość. A nie jest to bynajmniej cel pewny. Nie tylko świat nie podziela polskich dążeń – sami Polacy, wielokrotnie już doświadczeni klęskami bohaterskich zrywów, są zniechęceni, mają dość. Jednak tym razem Polska dostaje szansę. I Polacy korzystają z niej z największą radością.
Rozbrzmiewa entuzjastyczna pieśń Wolności: Wolność wymarzona. Wolność wywalczona,/
Którą zabrano nam na tyle długich lat/ Wolność niepojęta, dla nas taka święta, /Wytęskniona, wymodlona tak autorstwa Anny Dzierwy.
Lecz to jeszcze nie koniec spektaklu. Symboliczna finał zamykający widowisko „Nie zginęła” gromadzi na scenie wszystkich aktorów. Tym razem w strojach i działaniach współczesnych, dzisiejszych. To dzisiejsza Polska, nad którą nie wisi już bat bezlitosnego oprawcy. Rozbawiona, zadowolona, dostatnia, bezpieczna. Polska XXI wieku. Zjednoczona z Europą, pewna siebie. Wspaniała.
Solidnie przygotowany projekt pań Anny korczyk i Anny Dzierwy porównać można do pięknego gobelinu, stworzonego zręcznymi palcami utalentowanych hafciarek. Każda nić składająca się na to arcydzieło to jedna osoba, która pełnym sercem oddała się swojej roli – aktor, akustyk, oświetleniowiec, scenograf i widz, bowiem widownia swoimi emocjami rzetelnie przyczyniła się do sukcesu widowiska – co podkreśliły obie twórczynie.
Premierę widowiska przygotowanego przez Teatr Oddzielny wspomogli uczniowie wojskowych oddziałów ZSP nr 2 oraz prężnie rozwijająca się ostoja naszego patriotyzmu – z dumą recytujące „Katechizm polskiego dziecka” „Czadowe dzieciaki”.
Spektakl – rekonstrukcję obejrzała pełna sala znamienitych gości. Mury MDK zaszczycili swoją obecnością weterani wojenni oraz potomkowie zasłużonych Polsce bohaterów historycznych: mjr Stanisław Pakuła (żołnierz WiN-u z oddziału „Jastrzębia”), ppłk. Piotr Rancia (Wojskowy Komendant Uzupełnień w Katowicach), płk. Artur Kozłowski (Dowódca Komponentu Wojsk Specjalnych), ppłk. Kamil Sworacki (dowódca 6. Batalionu Powietrznodesantowego) , Karol Pniak (syn asa myśliwskiego, Majora Sił Powietrznych Karola Pniaka), płk. Tomasz Jamróz-Piłsudski (praprawnuk Adama Piłsudskiego, Brata Marszałka) oraz Maria Antonina Dwornicka (wnuczka stryjeczna komendanta I Pułku Ułanów Legionów Polskich – Władysława Belina-Prażmowskiego).
Rangę wydarzenia podkreślili również przedstawiciele jaworznickiej polityki i władzy: prezydent Paweł Silbert, Monika Bryl – zastępca, poseł na Sejm RP – Dariusz Starzycki czy Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu – Irena Wojtanowicz-Stadler.
Zaproszenie otrzymał nawet prezydent Rzeczpospolitej – Andrzej Duda, lecz zatrzymany przez obowiązki głowy państwa, przesłał pozdrowienia zebranym widzom i życzenia sukcesu realizatorom projektu. Zachwycił się prężna działalnością MDK-u, więc być może kiedyś zawita w tutejsze gościnne progi, tym bardziej, że z Jaworznem związany jest rodzinnie.
Należy wspomnieć jak wymagającym – także pod względem finansowym – było to wydarzenie. Przestawienie realiów historycznych poprzez wiernie odtworzone stroje i realistyczne rekwizyty wymagało znaczących nakładów pieniężnych. Na serdeczne podziękowania zasłużyli sponsorzy przedsięwzięcia: Prezydent Miasta Jaworzna – Paweł Silbert, Spółka TAURON Polska Energia S. A., firmy: ZIGLER oraz FENEA, Stowarzyszenie ARETE, Studio Figura oraz Centralne Muzeum Pożarnictwa.
Spektakl „Nie zginęła” jest niewątpliwie prawdziwą ucztą wizualną i duchową. Długi i krwawy rozdział zawziętej walki o wolność kraju został zamknięty. Nie traćmy jednak poczucia patriotycznego obowiązku i zachowajmy w sercach narodową dumę. Wkrótce, 11 listopada będziemy przeżywać setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Zjednoczmy się, poświęćmy czas na chwilę refleksji, byśmy mogli – jak aktorzy w finałowej scenie – solidarnie uczcić pamięć poległych, wołając: „PAMIĘTAMY!”

A Marian Bogacz – uzupełnił brakującą w spektaklu pointę jego wnuk, jaworznicki plastyk Jacek Gąsior – wrócił z wojny i nie nadarmo. Sporo miejsc na widowni zajęli jego potomkowie.